توسط: در دنیای دیجیتال امروز، داده‌ها به یکی از ارزشمندترین دارایی‌های هر سازمان تبدیل شده‌اند. حفاظت از این داده‌ها تنها به جلوگیری از هکرهای بیرونی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها از درون سازمان می‌آید: حملات داخلی. راهکارهای پیشگیری از نشت داده یا DLP (Data Loss Prevention) به‌عنوان یک لایه‌ی حیاتی در سیستم امنیت اطلاعات، می‌توانند نقش بسیار مؤثری در شناسایی، کنترل و جلوگیری از نشت اطلاعات توسط کاربران داخلی داشته باشند.
حملات داخلی چیست و چرا نگران‌کننده است؟
حملات داخلی زمانی رخ می‌دهند که افراد دارای دسترسی مجاز به داده‌ها (مانند کارمندان، پیمانکاران یا حتی مدیران) از این دسترسی سوءاستفاده کنند. این حملات می‌توانند عمدی (مثلاً سرقت اطلاعات برای فروش به رقبا) یا غیرعمدی (مانند ارسال اشتباهی فایل محرمانه از طریق ایمیل شخصی) باشند.
چالش بزرگ‌تر این است که حملات داخلی اغلب دیرتر شناسایی می‌شوند. چون رفتار کاربران داخلی به‌طور طبیعی به داده‌ها دسترسی دارد، تشخیص این‌که چه زمانی این دسترسی‌ها به تهدید تبدیل می‌شود، پیچیده است. در اینجا، سیستم DLP وارد عمل می‌شود.
نقش DLP در مقابله با حملات داخلی
راهکارهای DLP با نظارت مداوم بر استفاده از داده‌ها، می‌توانند به‌صورت بلادرنگ رفتارهای مشکوک را شناسایی و جلوی نشت داده را بگیرند. به‌طور خلاصه، DLP می‌تواند:
- رفتار کاربران را پایش کند: مثلاً کدام کارمند فایل‌های زیادی را کپی می‌کند یا داده‌ها را از طریق فلش مموری خارج می‌سازد.
- دسته‌بندی داده‌ها: اطلاعات حساس مانند اطلاعات مالی، پرسنلی یا طرح‌های تحقیقاتی به‌صورت خودکار شناسایی می‌شوند.
- جلوگیری خودکار: در صورت تلاش برای ارسال داده‌های حساس به ایمیل شخصی یا آپلود در فضای ابری، فرآیند متوقف می‌شود و هشدار صادر می‌شود.
چه کسانی بیشتر از همه به DLP نیاز دارند؟
هر سازمانی که با اطلاعات محرمانه، داده‌های مشتریان یا اسرار تجاری سروکار دارد، باید DLP را جدی بگیرد. اما برخی صنایع به‌طور خاص در معرض تهدیدات داخلی قرار دارند:
- صنعت مالی و بانکی: بانک‌ها و مؤسسات مالی داده‌های بسیار حساسی درباره تراکنش‌ها، سرمایه‌گذاران و حساب‌های مشتریان دارند. اگر یک کارمند بانکی اطلاعات مشتریان VIP را بفروشد، خسارت سنگینی ایجاد می‌شود.
- شرکت‌های فناوری و استارتاپ‌ها: این شرکت‌ها اغلب دارای ایده‌ها، کدهای برنامه‌نویسی و الگوریتم‌های اختصاصی هستند. خروج حتی بخشی از این اطلاعات می‌تواند به شکست پروژه منجر شود.
- بیمارستان‌ها و مراکز درمانی: اطلاعات پزشکی بیماران جزو حساس‌ترین داده‌ها هستند. لو رفتن سوابق بیماران می‌تواند از نظر قانونی و اعتباری فاجعه‌آمیز باشد.
- سازمان‌های دولتی و نظامی: نشت اطلاعات در این نهادها ممکن است به تهدید امنیت ملی منجر شود.
- شرکت‌های حقوقی و مشاوره‌ای: اطلاعات موکلان، قراردادهای حساس و اسناد قانونی باید در امنیت کامل باقی بمانند.
در واقع، هر کارمند واحد مالی، منابع انسانی، IT یا حتی روابط عمومی که به اطلاعات محرمانه دسترسی دارد، می‌تواند منبع بالقوه حملات داخلی باشد. بنابراین، پیاده‌سازی DLP باید اولویت این بخش‌ها باشد.
کاربردهای DLP در صنایع مختلف
- بانکداری و مالی
در این حوزه، DLP به شناسایی و جلوگیری از انتقال داده‌های حساب بانکی، شماره کارت، اطلاعات مالیاتی و گزارش‌های حساس کمک می‌کند. به کمک DLP، امکان کنترل دقیق روی ایمیل‌ها، فایل‌های پیوست و حتی پرینت گرفتن اسناد فراهم می‌شود.
- بهداشت و درمان
در بیمارستان‌ها، DLP می‌تواند جلوی ارسال فایل‌های مربوط به سوابق پزشکی از طریق ایمیل یا کپی آن‌ها روی فلش مموری را بگیرد. همچنین، استفاده از الگوریتم‌های تشخیص محتوای خاص می‌تواند فایل‌هایی با اطلاعات بیماران را به‌صورت خودکار شناسایی و محدود کند.
- تولید و فناوری پیشرفته
شرکت‌های تولیدی و صنعتی که با طراحی‌ها و فرمول‌های محرمانه سروکار دارند، می‌توانند با استفاده از DLP از افشای اطلاعات طراحی قطعات یا نقشه‌های فنی توسط کارمندان جلوگیری کنند.
- آموزش عالی و پژوهش
مؤسسات آموزشی و پژوهشی معمولاً با تحقیقات ثبت‌نشده یا مقالات علمی در حال توسعه کار می‌کنند. DLP می‌تواند این فایل‌ها را ردیابی کرده و از اشتراک‌گذاری غیرمجاز توسط پژوهشگران یا دانشجویان جلوگیری کند.
- فناوری اطلاعات (IT)
در شرکت‌های فناوری اطلاعات، DLP می‌تواند از انتقال غیرمجاز کدهای منبع (source code)، فایل‌های مربوط به توسعه نرم‌افزار یا داده‌های پایگاه‌داده به محیط بیرونی ممانعت کند.
DLP چگونه بر حملات داخلی و خارجی تأثیر می‌گذارد؟
هرچند DLP می‌تواند در جلوگیری از حملات خارجی مانند فیشینگ یا حملات بدافزاری نقش داشته باشد، اما نقطه قوت آن در مدیریت تهدیدات داخلی است.
- در حملات خارجی، DLP می‌تواند جلوی ارسال خودکار داده‌ها توسط بدافزارها یا استخراج اطلاعات توسط هکرها را بگیرد.
- اما در حملات داخلی، DLP نه‌تنها فعالیت‌های مشکوک کارمندان را شناسایی می‌کند، بلکه می‌تواند قوانین محدودکننده تعریف کند: مثلاً، فقط افراد مشخصی حق ارسال فایل‌های اکسل داشته باشند، یا دسترسی به داده‌های مالی از طریق اینترنت محدود شود.
DLP همچنین به مدیران امنیت این امکان را می‌دهد تا گزارش‌های کاملی از رفتار کاربران تهیه کنند و در صورت نیاز، سابقه تمام تعاملات با داده‌ها را بررسی نمایند. این شفافیت در تحلیل رفتارها، گامی مؤثر برای پیشگیری از نقض‌های آینده است.
در حالی که بسیاری از سازمان‌ها تمرکز اصلی خود را بر تهدیدات خارجی قرار می‌دهند، واقعیت این است که بزرگ‌ترین تهدیدها اغلب از داخل می‌آیند. راهکارهای DLP به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارها در جلوگیری از نشت اطلاعات، می‌توانند با نظارت دقیق بر رفتار کاربران، دسته‌بندی داده‌ها و جلوگیری از انتقال غیرمجاز اطلاعات، مانع از بروز فجایع اطلاعاتی شوند.
در هر صنعتی که باشید، اگر با داده‌های حساس سروکار دارید، DLP نباید یک گزینه باشد، بلکه باید یک ضرورت تلقی شود.
